Fornleifafræðingar hafa uppgötvað elstu þekktu beinverkfærin og þannig sýnt að notkun þeirra hófust um milljón árum fyrr en áður var talið.
Uppgötvunin bendir til þess að frummenn hafi verið með fullkomnari verkfærasmíði en áður var talið.
Hin 27 steingerðu bein sem fundust og voru mótuð í verkfæri fyrir 1,5 milljón árum, eru að endurskrifa sögu tækni frummannsins.
Beinasafnið, sem er að finna í Olduvai-gljúfrinu í Tansaníu, gefur fyrstu vísbendingar um vísvitandi beinaverkfæragerð frummanna (e. hominins). Áhöldin eru skorin úr þykkum fótbeinum fíla og flóðhesta. Vísindamenn vissu fyrir að einföld steinverkfæri voru gerð fyrir 3,3 milljónum ára. En fram að þessu var talið að beinverkfæri hefðu verið gerð mun síðar.
Hinir vel varðveittu gripir, sumir allt að 40 sentímetrar að stærð, sýna skýr merki um viljandi mótun. Á þeim tíma sem verkfærin urðu til lifðu forfeður okkar ótryggri tilveru veiðimanna og safnara á gresjum Serengeti-svæðisins, landslagi sem iðar af dýralífi.
Frummennirnir bjuggu þau til með því að nota svipaða tækni og steinverkfæri eru unnin, með því að flísa af litlum flögum til að mynda skarpar brúnir, sem sýnir vandað handverk. Dr Christine Adhiambo Ogola er fornleifafræðingur við Þjóðminjasafn Kenýa en hún tók ekki þátt í rannsókninni. Um fundinn segir hún: „Beinverkfæri eru ekki mjög algeng vegna þess að þau brotna niður. Svo það er möguleiki á að þau hafi alltaf verið til staðar og það í miklu magni. En vegna þess að þau brotna niður eru það helst steinverkfæri sem eru eftir,“ sagði hún.
Verkfærin voru að öllum líkindum notuð sem handöxi til að höggva dýrahræ, einkum leifar af fílum og flóðhestum. Ólíkt síðari tíma verkfærum voru þau ekki fest á handföng eða notuð sem spjót. Vísindamenn segja að einsleitt úrval beina, fyrst og fremst stórra fótabeina úr sérstökum dýrum, bendir til þess að frummenn hafi vísvitandi leitað að besta hráefninu til að búa til verkfæri.
„Við getum ekki metið nákvæmlega hvenær þeir byrjuðu að nota beinverkfæri því það er möguleiki á að þau hafi verið notuð mun fyrr. Með sönnunargögnum frá notkun simpansa á beinverkfærum þýðir það að menn á þróunarstigi þeirra gætu hafa notað þau líka,“ sagði Ogola. Og hugsaðu um það út frá tíma. Hvenær voru menn á því stigi? Það gæti hafa verið fyrir allt að 4-5 milljónum ára.“
Uppgötvunin nær meira en milljón árum aftur í tímann áður en Homo sapiens kom fram. Á þeim tíma bjuggu að minnsta kosti þrjár mismunandi hominín tegundir á svæðinu, þar á meðal Homo erectus, Homo habilis og Paranthropus boisei. Þó að það sé óljóst hvaða tegund gerði verkfærin, segja vísindamenn að niðurstöðurnar benda til þess að frummanneskjur hafi ekki einfaldlega brugðist við umhverfi sínu heldur skipulagt verkfæragerð sína á virkan hátt og valið efni með skýran tilgang í huga.
Uppgötvunin, sem birt var í tímaritinu Nature, veitir nýja innsýn í þróun greindar og aðlögunarhæfni fyrstu forfeðra manna.
Hér má sjá umfjöllun africannews.com um málið.